Το νησί, Victoria Hislop

Το νησί, Victoria Hislop, εκδόσεις Διόπτρα, 2007

Από το οπισθόφυλλο : 

Η Αλέξις λαχταρά να μάθει για το παρελθόν της μητέρας της, Σοφίας, που εκείνη τόσο χρόνια έκρυβε. Ξέρει μόνο ότι η μητέρα της μεγάλωσε σ'ένα μικρό χωριό της Κρήτης προτού φύγει οριστικά για το Λονδίνο. Όταν η Αλέξις αποφασίζει να επισκεφθεί την Κρήτη, η Σοφία της δίνει ένα γράμμα για μια παλιά της φίλη και της υπόσχεται πως απ'αυτήν θα μάθει την αλήθεια. 

Έκπληκτη η Αλέξις, ανακαλύπτει πως η ζωή της οικογένειά της συνδέεται άμεσα με το μικρό και εγκαταλελειμμένο νησί της Σπιναλόγκας -την πρώην αποικία των λεπρών. Μαθαίνει την ιστορία της γιαγιά της και της μητέρας της, όπως και τη διάλυση της οικογένειά της από την τραγωδία, τον πόλεμο και τα πάθη ...

"Το τρίπτυχο πόλεμος-αγάπη-τραγωδία τρέφει τις πράξεις των πρωταγωνιστών και το μύθο του μυθιστορήματος!"

Β.Καλαμαράς Ελευθεροτυπία

"...Το βιβλίο είναι ένα μήνυμα ζωής, αισιοδοξίας και ελπίδας"

Μαρία Δαμανάκη

Πρόκειται για μια πολύ δυνατή ιστορία. Για μια εκπληκτική ιστορία που τα έχει όλα, αγάπες, παράνομους έρωτες, αθώα φλερτ, φιλίες που αντιστέκονται στο χρόνο και τις δυστυχίες, αφοσίωση, μίση, πάθη, αρρώστιες, ανατροπές. Η αφήγηση είναι εγκιβωτισμένη καθώς η Αλέξις αφηγείται την όλη ιστορία, μέρος της οποίας όμως, και μάλιστα το μεγαλύτερο, είναι η αφήγηση της Φωτεινής, της οικογενειακής φίλης που ξεσκεπάζει σιγά-σιγά τα κρυμμένα μυστικά. 

Σημαντικό ρόλο έχει στην ιστορία η νόσος του Χάνσεν, η λέπρα, που για αιώνες αποτέλεσε μάστιγα και ακόμα ταλανίζει πληθυσμούς σε χωρες όπως η Ινδία, η Βραζιλία καθώς και χώρες της Αφρικής. 

Και αυτά είναι περίπου όλα!

Ο μύθος, η ιστορία είναι πραγματικά συγκλονιστική. 

Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με την πλοκή που είναι χαλαρή, επίπεδη, με ελάχιστα ευρήματα, και μάλλον προβλέψιμη.

Οι χαρακτήρες είναι μονοδιάστατοι και επιφανειακοί. 

Ο καλύτερα σκιαγραφημένος χαρακτήρας είναι αυτός που εμφανίζεται από την αρχή μέχρι σχεδόν το τέλος του βιβλίου, αυτός του Γιώργη. Ο Γιώργης είναι ένας απλός κρητικός βαρκάρης, σύζυγος και πατέρας που βλέπει την οικογένειά του να διαλύεται κομμάτι κομμάτι εξαιτίας, κύρια, της λέπρας. Αν και λιγομίλητος, μέσα από τη στάση του σώματος, τις εκφράσεις του προσώπου και γενικότερα τα εξωγλωσσικά στοιχεία, διαφαίνεται ο βαθύς πόνος του ανθρώπου που τον χτυπάνε οι συμφορές η μια μετά την άλλη, αλλά και η δύναμη της ανθρώπινης ψυχής, η περηφάνια και η αξιοπρέπεια του Κρητικού, η καρτερικότητα και η αφοσίωση. 

Οι υπόλοιποι χαρακτήρες είναι ρηχοί, δεν παρουσιάζονται να έχουν βαθύτερες σκέψεις ή αναζητήσεις. Κυριαρχούνται από ένα χαρακτηριστικό ο καθένας, η Μαρία από αλτρουισμό, η Άννα από ωραιοπάθεια, ο Μανώλης από φιλαυτία. 

Το φυσικό περιβάλλον δίνεται σε αδρές γραμμές, θα μπορούσε να περιγράφεται ένα οποιοδήποτε ελληνικό τοπίο, αν δεν δίνονταν τα τοπωνύμια. Η περιγραφή των διαφόρων στιγμών της κοινωνικής ζωής των Κρητικών, με την τόσο πλούσια λαϊκή παράδοση, με τα τόσο μοναδικά ήθη και έθιμα, με την ιδιαίτερη μουσική και τους χορούς, γίνεται ...φτωχά, χωρίς αγάπη για τον τόπο και τους ανθρώπους, χωρίς να αγγίζει καν τα χαρακτηριστικά του φολκλόρ.

Η μάχη της Κρήτης και η αντίσταση των Κρητικών στη Γερμανική Κατοχή περιορίζεται σε λίγες γραμμές. Και μέσα σε αυτές αντί να φανεί το θάρρος και η λεβεντιά των Κρητικών φαίνεται μάλλον η φτωχή και μίζερη εκείνη στάση του ανθρωπάκου που φοβάται για τη ζωούλα του, με μόνη εξαίρεση ίσως τον Αντώνη.     

Η γλώσσα είναι και αυτή αδιάφορη. Σε καμία περίπτωση δεν προσαρμόζεται στο ύφος, την καταγωγή, το μορφωτικό επίπεδο, την κοινωνική θέση ή την ηλικία των προσώπων, ενώ απουσιάζει κάθε ίχνος της κρητικής ντοπιολαλιάς. 

"Ο έλληνας αναγνώστης της Βικτόρια Χίσλοπ έχει πρόβλημα. Με τους αφύσικους διαλόγους. Σταχυολογώ ορισμένες ατάκες, που αποδίδονται σε χωρικούς της Κρήτης, στην Κατοχή και λίγο αργότερα. Η ταβερνιάρισσα λέει για κάποια απιστία: «Κατά γενική ομολογία, το κτήμα βουίζει από τις εικασίες εδώ και εβδομάδες». Ο ψαράς στην κόρη του: «Αν όλοι αμφέβαλλαν για το ότι πρέπει να κάνουν πράγματα ο ένας για τον άλλον, ο κόσμος θα σταματούσε να γυρίζει». Η πάμπλουτη, λαϊκής καταγωγής συμπεθέρα: «Ολοι έχουμε συναίσθηση της ανισότητας αυτής της πιθανής ένωσης». Ετσι ομιλούσαν στην Κρήτη; Οι εκλεπτυσμένες στιχομυθίες μεταφρασμένες από τα αγγλικά μόνο ιλαρότητα μπορούν να προκαλέσουν."Λώρη Κέζα

Συνολικά μπορώ να πω πως απογοητεύτηκα διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, από πολλές πλευρές είχα ακούσει τα καλύτερα, οι κριτικές που είχα διαβάσει ήταν σχεδόν διθυραμβικές. Εγώ όμως είδα ότι ενώ είχε καλής ποιότητας υλικά, δεν είχε το βασικότερο ... δεν είχε ζωή. Δεν υπήρχε αυτή η δημιουργική πνοή που θα εκτίνασσε την ιστορία. Ήταν άνευρο, σαν αυτός που το έγραψε να βαριόταν ή να μην ήξερα καλά το θέμα για το οποίο έγραφε. Ωστόσο, οι αναφορές στην ασθένεια του Χάνσεν ήταν και ακριβείς και στον τομέα αυτό το βιβλίο είναι προσεγμένο και σύμφωνα με την ομολογία ανθρώπων που είχαν ζήσει στο νησί η συγγραφέας αντιμετώπιζε με σεβασμό και ειλικρίνεια τα σχετικά με την ασθένεια.

Κατά την προσωπική πάντα μου άποψη, η συγγραφέας δεν κατάφερε να έρθει σε επαφή με τους ήρωες της, να συνομιλήσει μαζί τους, να επικοινωνήσει μυστικά με τον τόπο και τους ανθρώπους του, να πιάσει τον παλμό της ζωής στην Κρήτη, να δει την ψυχή του Κρητικού. Έτσι από το βιβλίο λείπει το πιο σημαντικό ... λείπει η ψυχή!!!       

* Τα παραπάνω αποτελούν καθαρά προσωπική άποψη και δεν έχουν σκοπό να μειώσουν ή να υποτιμήσουν τίποτα και κανέναν με κανέναν τρόπο.

* Η Σπιναλόγκα στις αρχές του 20ου αιώνα κατοικούνταν από μερικές οικογένειες Τουρκοκρητικών που πεισματικά αρνούνταν να φύγουν και να εγκαταλείψουν τον τόπο τους. Η ανακήρυξη του νησιού, βραχονησίδα στην πραγματικότητα, σε αποικία Λεπρών το 1903, και η σταδιακή εγκατάσταση λεπρών, και μάλιστα "ταραξιών", οδήγησε τις οικογένειες των Τουρκοκρητικών στη φυγή. Θεωρείται λοιπόν ότι ήταν ένα τέχνασμα των αρχών της Κρητικής Πολιτείας, του Βενιζέλου για να διώξει τους κατοίκους του νησιού.  

* Άλλες οπτικές μπορείτε να βρείτε 

http://anagnostria.blogspot.com/2007/10/blog-post.html

http://anagnosi.blogspot.com/2009/06/blog-post_22.html

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=182126&ct=47&dt=01/07/2007#ixzz0yyYJrj5L