Σωτήρης Γκορίτσας

Ο Σωτήρης Γκορίτσας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Αρχικά σπούδασε οικονομικά στην ΑΣΟΕΕ. Οι πολιτικές συγκυρίες (μεταπολίτευση) και οι προσωπικές αναζητήσεις τον οδήγησαν στο Λονδίνο όπου σπούδασε κινηματογράφο. "Δεν έκανα λάθος. Το σύστημα της Αγγλίας, οι μέθοδοι σκέψης και εργασίας της, ήταν για μένα μια αποκάλυψη. Με συμφιλίωσαν με τον εαυτό μου και μ' έκαναν να ξαναγαπήσω την Ελλάδα. Αν είχα μείνει εδώ θα είχα γίνει άλλος ένας θλιβερός κλαψιάρης, που όντας εδώ θα ΄θελε να΄ναι εκεί κι όντας εκεί θα σκεφτόταν συνεχώς το εδώ".

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα εργάζεται στην ελληνική τηλεόραση σκηνοθετώντας την  περίοδο 1985-1988 πάνω από 25 ντοκιμαντέρ για τις εκπομπές "Η ΕΡΤ στη Βόρειο Ελλάδα" και "Περισκόπιο" και αρκετά διαφημιστικά. Η τηλεόραση αποτέλεσε ένα μεγάλο σχολείο και δέχτηκε ποικίλες επιρροές από διάφορες και διαφορετικές πλευρές. "Πολλές και ποικίλες. Και θετικές και αρνητικές... Και τα δυο αυτά είδη δημιούργησαν μια σχέση αγάπης-μίσους με τους γύρω μου, αλλά και με τον εαυτό μου. Αν τα σεβαστείς όπως πρέπει, σου ανοίγουν αμφότερα κόσμους που δύσκολα μπαίνεις αλλιώς. Ως τουρίστας ποτέ δε θα μπορούσα να κατανοήσω ψυχή τε και σώματι τους καρβουνιάρηδες στο Βίτσι. Ούτε ως οικονομολόγος θα μπορούσα να μοιραστώ την αγωνία του επιχειρηματία για το προϊόν του".

Οι πρώτες ταινίες που σκηνοθετεί είναι τηλεταινίες. Ακολουθούν κάποιες μεσαίου μήκους και κατόπιν η είσοδός του στο κινηματογραφικό γίγνεσθαι της χώρας.

Ο Γκορίτσας είναι ένας ρεαλιστής κινηματογραφιστής, που σκιαγραφεί και
σκηνοθετεί αδρά, απλά και αποτελεσματικά τους ήρωες του: τη χυμώδη και
αισθησιακή Δέσποινα (ηρωίδα της ομώνυμης μεσαίου μήκους ταινίας), τους συμπαθείς και ανθρώπινους Έλληνες μικροκομπιναδόρους του Βαλκανιζατέρ και του Μπραζιλέρο και τους ταλαιπωρημένους, δύστυχους Αλβανούς λαθρομετανάστες στο Απ’ το Χιόνι.
Ζωντανεύει τα πρόσωπα του με εκφραστικότητα, φρεσκάδα, μπρίο, πηγαία
κωμική αίσθηση και ευρωστία (ίσως, ενίοτε, και κάποια σχηματικότητα).

Η κινηματογραφία του είναι άμεση, στρωτή, πολύ απλή, ζωντανή και
δυναμικά νατουραλιστική, όλες οι ταινίες του κάνουν κοινωνική κριτική
και περικλείουν μια άποψη αμφισβήτησης των τρωτών της ελληνικής
κοινωνίας. Το Βαλκανιζατέρ και Μπραζιλέρο είναι κοινωνικές σάτιρες και έχουν στόχο την ευρύτερη επαφή με το ελληνικό κοινό μέσω της κωμωδίας.

 

 Το "Κάποιος ξαγρυπνά"(1987) και το "Δέσποινα"(1990) είναι μεσαίου μήκους, 45 και 55 λεπτών αντίστοιχα. Με το φιλμ «Δέσποινα» εισάγεται στα κινηματογραφικά πράγματα. Η ταινία αποσπά το βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και το πρώτο κρατικό βραβείο του υπουργείου Πολιτισμού. Η υπόθεσή της εκτυλίσσεται στον Έβρο και αφορά τις προσπάθειες της 20χρονης Δέσποινας (Μαρία Κυριάκη) να ξεφύγει από τη ζωή στην επαρχία, τη συνάντηση της με το Γιώργο (Νινιός), που κάνει τη στρατιωτική του θητεία, τις περιπλανήσεις μαζί του, τις σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ τους και το ξημέρωμα που φέρνει το τέλος αυτής της τυφλής φυγής τους. Οι ερμηνείες των πρωταγωνιστών βραβεύονται με εύφημες μνείες. Η παρουσία του Χρήστου Ζορμπά (πατέρας της Δέσποινας) παραπέμπει στην «Ευδοκία» του Αλέξη Δαμιανού. 

Τρία χρόνια μετά σκηνοθετεί την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του «Απ' το χιόνι»·  θέμα της η κάθοδος τριών βορειοηπειρωτών προσφύγων στην Αθήνα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα της οποίας αρχίζει να γεννιέται, χωρίς ποτέ βέβαια να ομολογείται, έναν ρατσισμός. «Η Ελλάδα γνωρίζει το σύνδρομο της μετανάστευσης από την ανάποδη, ως δέκτης πλέον οικονομικών μεταναστών. Η οδύσσειά τους είναι κοινή, αλλά καθένας τους θα βρει μιαν άλλη Ιθάκη: ο ένας σκοτώνεται άδοξα σ' ένα γιαπί, ο άλλος λουφάζει κι υπομένει κι ο τρίτος γυρίζει πίσω, στο χιόνι και στο όνειρό του. Η ματιά του σκηνοθέτη είναι τραχιά και ντοκιμαντερική, αποφεύγει τον μελοδραματισμό και τον εξωραϊσμό και βουτάει βαθιά στο πρόβλημα για να εκφράσει μιαν απέραντη οργή.»

Η ταινία πηγαίνει καλά στα διεθνή φεστιβάλ της Αμιένης, κερδίζει το βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Troia και τον Χρυσό Αλέξανδρο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ενώ οι Γεράσιμος Σκιαδαρέσης κι Βάσιας Ελευθεριάδης δίνουν αξιοσημείωτες ερμηνείες. 

Η συνεργασία του με τον Σκιαδαρέση θα συνεχιστεί και στο «Βαλκανιζατέρ» το 1997· ο Σκιαδαρέσης και ο Μάινας υποδύονται δυο κολλητούς που στην προσπάθειά τους να «πιάσουν την καλή» με τον εύκολο τρόπο ως «συνδυαστές», κοινώς κομπιναδόροι, κάνουν ένα ταξίδι, μέσα από τα Βαλκάνια και τη Δυτική Ευρώπη. Οι προσωπικές τους διαφορές και η αλληλεπίδρασή τους με άλλους βαλκάνιους και μη που θα οδηγήσουν σε κωμικοτραγικές καταστάσεις που αφήνουν μια γλυκόπικρη γεύση, θα οδηγήσουν τους δύο ήρωες στην καλύτερη γνωριμία με τον ίδιο τους τον εαυτό και αυτό που συνηθίζουμε να ονομάζουμε «ελληνικό δαιμόνιο», στην παραδοχή των αδυναμιών τους και τελικά στην ωρίμανση τους … πήραμε τη ζωή μας λάθος κι αλλάξαμε ζωή… Πολύ καλές ερμηνείες από τους δύο πρωταγωνιστές, μηνύματα βαλκανικής ενότητας και η εξαιρετική μουσική του Πορτοκάλογλου ήταν κάποιοι από τους παράγοντες που οδήγησαν στην μεγάλη εμπορική επιτυχία της ταινίας.

Έχοντας ήδη στη φιλμογραφία του μια πολυβραβευμένη ταινία και δυο εμπορικές επιτυχίες και απαλλαγμένος από το άγχος και τις δεσμεύσεις παραγωγής το 2007 θα προχωρήσει σε μια ταινία περισσότερο προσωπική. Στις «Παρέες» μια παρέα φίλων από την Αθήνα κατά τη διάρκεια των διακοπών του Πάσχα στο Πήλιο ανακαλύπτει στην αυλή της το πτώμα ενός άγνωστου. Προσπαθώντας να αποφύγουν την κατηγορία του φόνου συγκρούονται όχι μόνο με τους ντόπιους, αλλά κυρίως μεταξύ τους, αποκαλύπτοντας μυστικά και ψέματα της προσωπικής τους ζωής. Ο Γκορίτσας θα πειραματιστεί όχι τόσο με την τεχνοτροπία, όσο με το ύφος, θα «παίξει» τις συνεχείς συναισθηματικές εναλλαγές των θεατών που αν και αρχικά προκαλεί το ενδιαφέρον σταδιακά κουράζει καθώς ο ρυθμός του σεναρίου δεν είναι σταθερός με αποτέλεσμα να αφήνει ανάμεικτα αισθήματα στο τέλος.

 

Τον επόμενο Μάρτιο αναμένεται η νέα ταινία του με τίτλο «Απ΄τα κόκκαλα βγαλμένα», όπου παρουσιάζεται η Οδύσσεια ενός αισιόδοξου έλληνα γιατρού στο αφιλόξενο αρχιπέλαγος του δηµόσιου νοσηλευτηρίου, όπου το ΕΓΩ συγκρούεται με το ΕΣΥ. Το εθνικό σύστημα υγείας βρέθηκε, αυτή τη φορά, στο στόχαστρο του σκηνοθέτη Σωτήρη Γκορίτσα που επιχειρεί να παρουσιάσει γλαφυρά την καθημερινότητα των δημόσιων ελληνικών νοσοκομείων, βάσει αληθινών περιστατικών, όπως είναι καταγεγραμμένα στο ομώνυμο βιβλίο του ορθοπεδικού γιατρού Γιώργου Δενδρινού. Όπως τονίζει ο ίδιος ο σκηνοθέτης, «στον χώρο της υγείας απεικονίζονται πεντακάθαρα οι παθογένειες αλλά και τα προτερήματα της νεοελληνικής κοινωνίας»(http://tvxs.gr).

ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ

1987, Κάποιος ξαγρυπνά (τηλεταινία, μεσαίου μήκους)

1990, Δέσποινα, (τηλεταινία, μεσαίου μήκους)

Βραβεία Καλύτερης Τάνιας Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

και Α' κρατικό βραβείο ΥΠΠΟ

1993, Απ' το χιόνι, (μεγάλου μήκους)

Συμμετοχή στο δεκαπενθήμερο σκηνοθετών στο Φεστιβάλ Καννών 1994,

Βραβεία καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ ΑΜΙΕΝ,

Βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας, Φεστιβάλ TROIA,

Χρυσός Αλέξανδρος, Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (διεθνής διαγωνισμός),

Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (εθνικός διαγωνισμός) πήρε τα ακόλουθα βραβεία:

καλύτερης ταινίας,

σεναρίου,

φωτογραφίας,

ειδικό βραβείο τεχνικής αρτιότητας ΕΤΕΚΤ,

βραβείο FIPRESCI,

κρατικό βραβείο

και βραβείο περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ

1997, Βαλκανιζατέρ, (μεγάλου μήκους)

2001, Μπραζιλέρο, (μεγάλου μήκους)

2007, Παρέες, (μεγάλου μήκους)
2011, Απ΄τα κόκκαλα βγαλμένα (μεγάλου μήκους)


Οι κυριότερες σελίδες που επισκέφτηκα : 
http://www.mic.gr/cinema.asp?id=8397
http://www.themoviescenes.com/?p=1102
http://www.cine.gr/