Δευτέρα 24 Ιανουαρίου 2011

Entre les murs, ή αλλιώς το σινεμά πάει σχολείο

Το σινεμά πάει σχολείο! Αυτή τη φορά με έναν αληθινό δάσκαλο.

Μια ολόκληρη σχολική χρονιά, ένας δάσκαλος (καθηγητής γαλλικών συγκεκριμένα) μια τάξη μαθητών, ένα πολυπολιτισμικό σχολείο κάποιας (μάλλον υποβαθμισμένης) γειτονιάς του Παρισιού όλα αυτά κλεισμένα μέσα σε 130 λεπτά. Η ταινία παρακολουθεί τον καθηγητή Francois Begaudeau, καθηγητή και συγγραφέα του βραβευμένου ομώνυμου βιβλίου, από την πρώτη μέρα της σχολικής χρονιάς ως την τελευταία. 

Σε αυτό το ταξίδι των 9 περίπου μηνών ο καθηγητής θα πρέπει αντιμετωπίσει νέους και παλιούς συναδέλφους και τα μικρά και μεγαλύτερα προβλήματα του σχολείου· κυρίως όμως θα αλληλεπιδράσει με το έμψυχο υλικό του, τους μαθητές του παλιούς και καινούριους. Ο κάθε ένας από αυτούς τους μαθητές αποτελούν μια ξεχωριστή και ιδιαίτερη περίπτωση : παιδιά μεταναστών, νόμιμων ή μη, προερχόμενα από ποικίλα πολιτιστικά και οικογενειακά περιβάλλοντα, σαφώς από κατώτερα οικονομικά στρώματα, με διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις και βέβαια διαφορετικά γούστα και ενδιαφέροντα. Συν τοις άλλοι μιλάμε για μια τέτοια ετερογενή ομάδα εφήβων 13-14-15 ετών· χαχαχα … ναι καλά … φαντάζει σαν άθλος ακόμη και η σκέψη ότι κάποιος θα προσπαθήσει σε μια ομάδα με τα παραπάνω χαρακτηριστικά να μεταδώσει κάτι.

 Ο καθηγητής οπλισμένος με τη δική του αφενός παιδαγωγική κατάρτιση και γνωστική επάρκεια, αφετέρου διαπνεόμενος από τις αρχές της αντιαυταρχικής εκπαίδευσης δίνει τον καλύτερό του εαυτό προσπαθώντας να κάνει το καλύτερο δυνατό με το υλικό που έχει. Ακολουθώντας άλλοτε την σωκρατική διαλεκτική και άλλοτε τη μέθοδο «μαστίγιο και καρότο» προσπαθεί να σπρώξει τους μαθητές του στην αυτενεργό μάθηση. Τα καταφέρνει;
Χμμμ δύσκολο να πει κανείς! Ακόμα και μια σύντομη αυτοκριτική στο τέλος της ταινίας δεν βγάζει σαφή συμπεράσματα.
Δεν είναι βλέπετε μόνο οι μαθητές και ο δάσκαλό τους αποκομμένοι από το γενικότερο πλαίσιο· δρουν μέσα στα πλαίσια συγκεκριμένων θεσμών και κανονισμών, με ένα εκπαιδευτικό σύστημα που έχει πολλά μειονεκτήματα. Πέρα όμως από αυτά μιλάμε για ανθρώπους με ίδια, προσωπικά προτερήματα και ελαττώματα, ανοχές και όρια.(Βλέποντας την ταινία θα καταλάβετε για ποιο πράγμα μιλάω). 

Προς το τέλος της ταινίας γίνεται μια αναφορά στην «Πολιτεία» του Πλάτωνα που δεν είναι ούτε τυχαία, ούτε άσχετη, αλλά οι βασικές ιδέες της Πολιτείας είναι αυτές που διατρέχουν τη συμπεριφορά του δασκάλου σε όλη τη διάρκεια της ταινίας και αποτελούν ίσως την πρόταση των δημιουργών όσον αφορά τα θέματα της εκπαίδευσης. 



Η ταινία έχει κάποια χαρακτηριστικά του ντοκιμαντέρ : γυρισμένη σε ένα αληθινό σχολείο και μια αληθινή σχολική αίθουσα, με τον Francois Begaudeau να υποδύεται το ίδιο του τον εαυτό, και με πραγματικούς μαθητές να ενσαρκώνουν τους ρόλους των μαθητών. Η επιλογή αυτή έδωσε φρεσκάδα και ειλικρίνεια στις ερμηνείες, μια γνησιότητα που δύσκολα ηθοποιοί των 18-10 χρόνων θα μπορούσαν να δώσουν.

Η σκηνοθεσία είναι ε ξ α ι ρ ε τ  ι κ ή! Ο φακός παρακολουθεί τον καθηγητή στις διάφορες δράσεις του στο χώρο του σχολείου αλλά εστιάζει και σε πολλές μικρές λεπτομέρειες-κάποιοι ίσως τις θεωρήσουν ασήμαντες- ωστόσο αυτές οι λεπτομέρειες είναι τόσο απαραίτητες καθώς συμπληρώνουν το πλέγμα των σχέσεων και τη δυναμική της ομάδας, δίνοντας μια σφαιρική εικόνα της τάξης, αλλά και του συμβουλίου των καθηγητών. 
Δεν υπάρχουν επιτηδευμένες σκηνές και στημένα πλάνα, παρόλα αυτά δημιουργείται στον θεατή η αίσθηση ότι είναι μέρος της όλης διαδικασίας, ότι κοιτά από μια γωνιά της τάξης όλα όσα συμβαίνουν.

Οι 2 +ώρες της ταινίας ίσως κουράσουν μερικούς, ωστόσο η ταινία δε χάνει το ρυθμό της, εκτός ίσως από το τρίτο ημίωρο, που κάνει μια μικρή «κοιλιά».   



Δική μου παρατήρηση; Αυτό που έλειπε από την ταινία ήταν η μουσική, βασικό κομμάτι της κουλτούρας και της ζωής των νέων!

Συγκεφαλαιώνοντας μπορώ να πω ότι ήταν από τα καλύτερα φιλμ που έχω δει τους τελευταίους μήνες, ενδιαφέρουσα και στη θεματολογία και στην τεχνική, με φρεσκάδα και νέες ιδέες. Οι νέοι θα τη δουν για να πάρουν μια γεύση που πως φαίνονται από έξω, μιας και σε πολλά σημεία θα αναγνωρίσουν τον εαυτό τους και τους συμμαθητές τους· οι μεγαλύτεροι θα τη δουν για να πάρουν μια ιδέα τους πως είναι σήμερα τα παιδιά «ανάμεσα στους τοίχους» της τάξης!        
Η ταινία βραβεύτηκε με τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ των Καννών το 2008. Και ήταν υποψήφια για το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας το 2009.

Άλλες ενδιαφέρουσες ματιές 
http://www.myfilm.gr/article2793.html

 

Δεν υπάρχουν σχόλια: